Het Europees conservatoir bankbeslag

Tegenwoordig beperkt een onderneming haar activiteiten niet meer tot het grondgebied van één land, maar richt zij zich ook op cliënteel over de grenzen heen. Dit heeft veel voordelen, maar leidt ook onvermijdelijk tot grensoverschrijdende schuldvorderingen die niet worden betaald. Hoe u een dergelijke schuldvordering kan invorderen, hebben we behandeld in onze eerdere publicatie ‘Een onbetaalde factuur invorderen in een ander EU-land‘. De effectieve grensoverschrijdende uitvoering van een vonnis of een Europees Betalingsbevel loopt echter ook niet steeds van een leien dakje. Vaak moet er beslag worden gelegd op de activa van de schuldenaar, bij voorkeur op zijn bankrekening.

Toen een onderneming in het verleden beslag wenste te leggen op een buitenlandse bankrekening van de schuldenaar, was het quasi-onmogelijk om te achterhalen welke rekeningen de schuldenaar bezat. Kon de onderneming toch uitpluizen waar de schuldenaar in het buitenland een rekening had, dan werd de onderneming geconfronteerd met buitenlandse rechtsregels. Het mag dan ook niet verbazen dat de inning van grensoverschrijdende schuldvorderingen een zeer dure, complexe en tijdrovende aangelegenheid was, waardoor ondernemingen vaak afzagen van uitvoeringsmaatregelen over de grenzen heen.

Om hieraan tegemoet te komen en schuldeisers meer zekerheid te geven omtrent de grensoverschrijdende inning van hun schuldvorderingen, heeft de Europese Unie de Europese Bankbeslagverordening ingevoerd. Deze verordening is in werking getreden op 18 januari 2017 en omvat een uniforme procedure voor het leggen van bewarend beslag op bankrekeningen binnen de EU (m.u.v. Denemarken en het Verenigd Koninkrijk). Bij wet van 18 juni 2018 werd verder uitvoering gegeven aan deze verordening.

1. Toepassingsgebied
Het toepassingsgebied van het Europees bankbeslag is beperkt tot grensoverschrijdende burgerlijke en handelszaken. De verordening verduidelijkt dat er sprake is van een grensoverschrijdend geval indien de bankrekening wordt aangehouden in een andere lidstaat dan (i) de lidstaat van het gerecht waar het verzoek tot bankbeslag – via onderstaand standaardformulier – wordt ingediend OF (ii) de lidstaat waar de schuldeiser zijn woonplaats/vestiging heeft.

Een aantal zaken werden bovendien uitdrukkelijk uitgesloten van het toepassingsgebied. Zo is de verordening o.a. niet van toepassing op fiscale zaken, faillissementen, sociale zekerheid, erfenissen en geschillen inzake het huwelijksvermogen.

Deze procedure vormt een alternatief voor de schuldeisers dat bestaat naast de nationale procedures. Schuldeisers zullen bijgevolg kunnen kiezen op welke procedure zij een beroep wensen te doen.

2. Procedure
Het Europees bankbeslag betreft een eenzijdige procedure. De schuldenaar wordt bijgevolg niet geïnformeerd omtrent de procedure, zodat het verrassingseffect behouden blijft en de schuldenaar niet de kans krijgt om nog snel zijn rekening(en) leeg te halen.

De procedure kan aangevraagd worden voor of tijdens de gerechtelijke procedure, alsook nadat reeds een rechterlijke beslissing werd verkregen. De aanvraag gebeurt via het invullen van een standaardformulier dat gericht wordt aan de rechtbank van de lidstaat die bevoegd is voor het bodemgeschil of reeds uitspraak heeft gedaan.

Indien reeds een rechterlijke beslissing werd verkregen, dient de schuldeiser enkel aan te tonen dat er een reëel risico bestaat dat de latere inning van zijn schuldvordering zal worden belemmerd of bemoeilijkt. Indien daarentegen nog geen rechterlijke beslissing werd verkregen, zal de schuldeiser eveneens moeten aantonen dat zijn vordering op het eerste zicht gegrond is.

Ter bescherming van de belangen van de schuldenaar kan de rechter de schuldeiser verplichten een zekerheid te stellen. Indien nog geen uitvoerbare titel werd verkregen, moet de rechter de schuldeiser zelfs verplichten tot het stellen van een zekerheid. Deze zekerheid heeft tot doel om misbruik van de procedure te voorkomen en biedt de schuldenaar een garantie op schadevergoeding indien hij omwille van een onterecht beslag schade zou lijden.

3. Tenuitvoerlegging
Indien het verzoek tot bewarend beslag gegrond is, vaardigt de rechter een bevel tot bewarend beslag uit. Dit bevel wordt zonder bijkomende procedure erkend en is zonder bijkomende uitvoerbaarverklaring automatisch uitvoerbaar in de andere lidstaten. De tenuitvoerlegging verloopt zoals voor een nationaal bewarend beslag.

De bank waaraan het bevel wordt betekend, moet na ontvangst de rekening blokkeren ten belope van het in het bevel bepaalde bedrag. Vervolgens verklaart de bank of en in hoeverre bewarend beslag is gelegd op de rekening van de schuldenaar en de datum van het beslag.

4. Verzoek om inlichtingen
Als laatste komt de verordening eveneens tegemoet aan het probleem dat schuldeisers vaak niet weten waar de schuldenaar bankrekeningen heeft. Wanneer de schuldeiser beschikt over een uitvoerbare titel, kan hij vanaf heden namelijk de rechter verzoeken informatie op te vragen over de bankrekeningen van de schuldenaar. Zo zal een Belgische beslagrechter vervolgens informatie omtrent de rekeningen van de schuldenaar opvragen aan de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders.

Aangezien de Europese Bankbeslagverordening een uniforme procedure invoert voor het leggen van beslag op bankrekeningen in een andere lidstaat en bovendien voorziet in de mogelijkheid tot het vragen van inlichtingen, leidt de verordening tot een fundamentele vereenvoudiging van het grensoverschrijdend bankbeslag. Schuldeisers zullen in de toekomst dan ook beter gewapend zijn tegen wanbetalers in het buitenland.

Wenst u meer informatie? Aarzel dan niet om ons te contacteren.

Nuttige links